Çiçek Türleri 17

DALYA YILDIZ ÇİÇEĞİ

Bileşikgiller familyasındandır. Anayurdu Meksika ve Guatemala olan Dalya yıldızçiçeklerine bu ad, ilk kez bitkiyi 1789 yılında Avrupa’ya tanıtan İsveçli bitkibilimci Dr. Andreas Dahl’dan esinlenerek verilmiştir. Dalya yıldızçiçeklerinin yabani türlerinin boyu 6 m’ye kadar çıkarken tohumundan yetiştirilen çokyıllık, yumrulu ve duyarlı otsu bitki olan kültür türlerinin boyu 3060 cm. kadar olur. Ancak, bunlara çoğu kez biryıllık bitki işlemi uygulanır. Yeşil renkli, oval biçimli ve belirgin damarlı yapraklan olan bitki, yaz ortalarından sonbahardaki ilk don olayına kadar bol bol çiçek açar. Mavi dışında hemen her renkte olan yalınkat veya katmerli yüzlerce çiçeği ve güzel görünüşlü yapraklarıyla çarpıcı

bir görüntü oluşturan dalya yıldızçiçekleri, bahçelerde kendilerine ayrılan çiçek tarhlarında çok güzel dururlar. Ayrıca evlerin balkonlarında plastik saksılar içinde de yetiştirilebilirler.

İSTEKLERİ VE ÜRETİMİ

Dalya yıldızçiçegi, hiç değilse gündüzün yarısını bol güneşli geçiren ortamları ve organik madde yönünden zengin bitek, hafif kumlu, süzek (suyu iyi akıntılı) topraklan sever. Çiçek açtığı dönemde bolca sulanan bitki tohumlarıyla, gövde çelikleriyle, yumrularıyla veya kökten bölünmesiyle çoğaltılır. Tohumla üretimde, bitkinin tohumları ilkbaharda havalar ve toprak ısındığında doğrudan doğruya bahçede bolca gübrelenerek hazırlanmış yerlerine 2530′ar cm. aralıklarla ekilirler. Tohumların çimlenmesi 714 gün içinde gerçekleşir. Ya da şubat mart aylarında sıcak yastıklara ekilen tohumları çimlenip olgunlaşarak fide haline geldiğinde ve hava ve toprak ısındığında bahçedeki yerlerine şaşırtılırlar. Bitkinin yumrularıyla, çelikleriyle ya kökten bölünmeyle çoğaltılması yılın değişik zamanlarında profesyonel üreticiler tarafından yapılmaktadır.



ÇUHA ÇİÇEKLERİ
(Diğer adı: Onbiray çiçeği)
Çuhaçiçeğigiller familyasının örnek bitkileridir. Anayurdu Çin olan ve 200 dolayında türü bulunan çokyıllık dayanıklı otsu bitkilerdir. Evlerdeki saksılarda yetiştirildiğinde en çok 30 cm’ye kadar boylanabilen Çuhaçiçeklerinin bahçeye dikilen ve özenle bakılan bazı türlerinin boyu 1 m’ye kadar uzayabilir. Açık yeşil ya da normal yeşil renkli yaprakları genellikle dört köşeye yakın biçimli ve kenarları dişlidir. İlkbaharın ortasından yaz ortalarına kadar tek tek ya da gevşek salkımlar halinde açan çiçekleri, bir ya da çok renkli olur. Sarı, beyaz, pembe, mor ya da kırmızı renklerde açan çiçekleri bazı türlerde hoş kokuludur. Türlerine göre çuhaçiçekleri, kayalık bahçeleri, tarhları, bordürleri ve havuz

kenarlarını süslemek amacıyla yetiştirilir. Bakımı kolay bir bitki olan çuhaçiçekleri, ağaç gölgelerini ve veranda önlerini süslemek için de kullanılabilir.

İSTEKLERİ VE ÜRETİMİ

Çuhaçiçekleri yarıgölge ve gölgelik serin ortamları; ilkbahar ve yaz mevsimlerinde nemli kalan bitek, süzek (suyu akıntılı) bahçe toprağını severler. Bitkinin toprağının düzenli sulamayla sürekli nemli tutulması gerekir. Çuhaçiçekleri tohumuyla, yalnızca sıcaklığı kontrol altında tutulan seralarda özenle bakılarak üretilebilir. Bu nedenle pek çok kişi, profesyonel üreticiler tarafından yetiştirilmiş çuhaçiçeği fidelerini alarak bahçelerinde hazırladıkları yerlere, 15′er cm. aralıklarla diker. Ancak, çuhaçiçeği bitkisi çiçek açtıktan sonra kökünden bölünerek de kolayca çoğaltılabilir.



ÇÖRE OTU
(Diğer adları: Çörekotu, Şam çöreotu)
Düğünçiçeğigiller familyasındandır. Anayurdu Akdeniz Havzası olan Nigella cinsi bitkilerin 20 dolayında türü bulunmakta, bunlardan çoğu ülkemizde de yetişmektedir. Latince Nigella sözcüğü siyah anlamına gelir. Bilimsel adının, besin endüstrisinde de kullanılan kara renkli tohumlarından ötürü bitkiye verilmiş olduğu sanılmaktadır. Süs bitkisi olarak sıkça kullanıldığı için kitabımıza örnek olarak aldığımız ve kısaca çöreotu diye adlandırılan N.damascena türü, 4060 cm. kadar boylanabilen biryıllık dayanık lı otsu bitkidir. Ancak, çok yumuşak iklimli yörelerde bitki ertesi yıl da çiçek açmak üzere canlı kalabilir ve ikiyıllık özelliği kazanır. Çöreotu bitkisinin dikine uzayan saplarının

üzerindeki dalcıklarda, yeşil renkli, ip gibi ince yaprakları vardır. Bitki bu yaprakların arasında ve sapların ucunda 4 cm. genişlikte peygamberçiçeğini andıran mavi renkli çiçeklerini yaz ortalarında açar ve bir ay süreyle çiçekli kalır. Beyaz, kırmızı, leylak ve şarabi renklerde çiçek açan bitkiler de görülür. Çöreotu bitkisi, bahçelerdeki tarhlara grup halinde ekildiğinde güzel durur ve kesme çiçek olarak da kullanılır. Ayrıca, çöreotu çiçeklerinden olgunlaşan 2,5 cm. enindeki açık yeşil renkli ve üzeri kahverengi siyah lekeli tohum zarflan havadar bir yerde kurutulup kış mevsiminde çiçek düzenlemelerinde kullanılır.
İSTEKLERİ VE ÜRETİMİ
Çöreotu bitkisi, bol güneşli ortamlarda olması koşuluyla her tipteki bitek topraklarda iyi gelişir. Bitki tohumuyla üretilir. İlkbaharda çiçek açması için sonbaharda, biraz daha geç çiçek açması için ilkbaharda toprak işlenecek hale gelince çöreotu tohumları bahçede doğrudan doğruya bitkinin yetiştirileceği yere 20′şer cm. aralıklarla ekilir. Kurak ve sıcak havalarda bolca sulanır. Bitkinin başka yere şaşırtılması güçtür ve genelde olumsuz sonuçlar verir. Kısa süre çiçek açan çöreotlarının sürekli çiçekli kalması için tohumlarının bahçelerde birbirine yakın yerlere gruplar halinde ayda 23 kez ekilmesi gerekir.



ÇİĞDEM’LER

Ülkemizde Çiğdem adıyla iyi tanınan iki bitki cinsi vardır. Bunlardan birincisi olan Süsengiller familyasından olan Crocus cinsi çiğdemlerin anayurdu Avrupa, Akdeniz Havzası ile Anadolu’dur. Türkiye’de bu çiğdemlerin 40 dolayında türü yetişmektedir. Bunlar, kökten sürme yeşil şeridimsi ince yapraklı, dayanıklı, soğanlı otsu bitkilerdir. ilkbahar mevsiminde beyaz ile sarının çeşitli tonlarında ya da mavimsi leylak rengi borumsu biçimli çiçekler açar. En önemli türü, Safran adıyla bilinen C.sativus’tur. İkinci cins ise, Zambakgiller familyasından, anayurdu Asya, Avrupa ve Kuzey Afrika olan

ve ülkemizde 25 dolayında türü yetişen Colchium cinsi çiğdemlerdir. Bunlar sonbahar mevsiminde çiçek açtıkları için Güzçiğdemi, zehirli oldukları için Acı çigdem diye adlandırılır. Bitki yapısı olarak birinci cinse benzeyen bu çiğdemler pembe veya ender olarak beyaz renkte çiçek açarlar. Genelde 520 cm. kadar boylanabilen çiğdemler, kayalık bahçelerde, çimin içinde kendilerine ayrılan özel yerlerde; ayrıca veranda, balkon ve pencere önlerine konulan saksılarda yetiştirilir ve buralarda pek hoş dururlar. Özellikle ilkbaharda yetişen çiğdemler, makbul kesme çiçeklerden sayılır.

İSTEKLERİ VE ÜRETİMİ

Çiğdemler genel olarak güneşli ya da yarıgölge ve serin ortamları; süzek (suyu iyi akıntılı) ve kumlu toprakları yeğler. Suyu da pek seven çiğdemlerin çok sayıda çiçek açması için bol bol sulanması gerekir. Soğanlarıyla üretilen çiğdemlerin ilkbahar mevsiminde çiçek açan cinsi bir önceki sonbaharda; sonbaharda çiçek açan cinsi o yılın ilkbahar mevsiminde, toprakta yaklaşık 78 cm. derinliğe ve 78′er cm. aralıklarla; soğanın tepesi toprağın yüzüne bakacak şekilde daldırılarak ekilir. Çiğdemler, üretimi kolay ve bakımı pek zahmetsiz olan süs bitkilerindendir



ÇAYIR PAPATYASI
(Diğer adı: Koyungözü)
Bileşikgiller familyasındandır. Bu familyadaki bazı cinslerden birçok bitkiye papatya adı verilmektedir. Anayurdu kesin olarak bilinmeyen ama Avrupa anakarası ile Akdeniz Havzası’nda yaygın olan ve 10 kadar türü ülkemizde de yetişen Bellis cinsi bitkiler de bunlardandır. Anayurdu Avrupa ve özellikle İngiltere’de bulunan ve Latince bilimsel adı B.perennis olan Çayır papatyası da işte bu nitelikteki bitkilerdendir. 15 cm. kadar boylanabilen bir yıllık dayanıklı, çalımsı bitki olan çayır papatyasının yeşil renkli küt yaprakları bitkinin dibinde bir rozet oluşturur. Bu rozetin arasından uzayan saplarının ucunda, genişlikleri 2,55 cm. kadar olan bileşik çiçekleri açar.

Renkleri beyaz, pembe ya da kırmızı olan; sabahları açıp akşamları kapanan bu bileşik çiçeklerde, çevredeki çok sayıdaki dilsi çiçeğiyle ortadaki tüpsü çiçekleri genellikle bir ponpon formu meydana getirir. Çayır papatyaları, özellikle çiçek bahçelerinin bordürlerinde ve kayalık bahçelerde çok hoş görünürler.

İSTEKLERİ VE ÜRETİMİ

Çayır papatyası bitkisi bol güneşli ortamları sever; nemli olmak koşuluyla her tipteki toprakta çok iyi gelişir. Kışları ılık ve yazları sıcak geçen yörelerde yılın uzunca bir bölümünde canlı kalır ve çiçek açmayı sürdürür. Çayır papatyasının üretimi tohumlarıyla olur. Yukarıda denildiği gibi, kışı ılık yaşayan yörelerde sonbahar mevsiminde, bahçedeki yerlerine 2025′şer cm. aralıklarla ekilen tohumlarından bitki gelişerek ilkbahar başlarında çiçek açmaya başlar. Çayır papatyası, üretimi kolay ve bakımı pek zahmetsiz olan süs bitkilerindendir.



ÇAYIR GÜZELİ
(Diğer adı: Süsçayırotu)
Buğdaygiller familyasındandır. Dünyanın sıcak ve ılıman bölgelerinde yetişen Agrostis cinsi bitkilerin 100 dolayında türü vardır. Bunlardan anayurdu ispanya olan ve süs bitkisi olarak yetiştirilen A.nebulosa türünü kitabımızda ele alacak ve kısaca Çayırgüzeli adıyla anacağız. 30 cm. kadar boylanan bu biryıllık dayanıklı otsu bitkinin otlarınkine benzeyen yeşil renkli, şeridimsi biçimli uzunca yaprakları vardır. Bitkinin saplarının ucunda, beyaz renkli yüzlerce küçük çiçeğinin oluşturduğu havalı ve zarif salkımlar ortaya çıkar. Grup halinde bahçelerde yetiştirildiğinde bilimsel adındaki bulut anlamına gelen Nebulosa sözcüğünü doğru çıkararak yumuşak ve dumanlı bir etki yaratan

çayırgüzeli bitkisi, özellikle arkasında bulunan ve altı dikenli olan ya da çirkin duran öteki bitkileri örtüp gizlemeye yarar. Ayrıca bitki, kesme çiçek olarak buketlere ve çiçek düzenlemelerine ilginç bir güzellik katar. Kesilip buket yapılarak ve başaşağı edilip serin ve havadar bir yerde asılarak kurutulursa çok hoş bir süsleme gereci oluşturur. Kurutulmuş çayırgüzelleri istenirse kumaş boyalarıyla pastel renklere boyanarak kullanılabilir.

İSTEKLERİ VE ÜRETİMİ

Güneşli ortamları seven çayırgüzeli bitkisi her toprak tipinde çok kolayca yetiştirilebilir. Tohumlarıyla kolaylıkla üretilen çayırgüzeli bitkisinin bakımı da pek zahmetsizdir. Tohumları sonbaharda ya da ilkbaharın başlarında, toprak işlenecek duruma gelince doğrudan doğruya bahçelerdeki yerlerinde, hafifçe gübrelenmiş toprağa 15′er cm. aralıklarla ekilir. İstenirse şaşırtılan bitkiler biriki kez sulanır. Başkaca bir bakıma da gereksinmezler.

Devamı Var
17.SAYFA

sağol

Görevimiz

saol