Çiçek Türleri 15

GÜLHATMİ
(Diğer adları: Hatmi, Çiçekhatmi)
Ebegümecigiller familyasındandır. Anayurdu Çin olmasına karşın, günümüzde gülhatmiler Asya ve Avrupa’nın pek çok yerinde doğal olarak yetişmekte ya da kültür türleri yetiştirilmektedir. 1,52 m’ye kadar boylanabilen, dikine gelişen biriki ya da çokyıllık dayanıklı otsu bitkilerdir. Sağlam yapılı gövdesi yuvarlak kesitli, ince tüylerle kaplı kadifemsi görünüşlü ve açık yeşil renklidir. Yaz mevsiminde bol bol açan 7,510 cm. genişlikteki iri ve gösterişli çiçekleri beyaz, sarı, turuncu, kırmızı, pembe ve siyaha bakan mor renkli olur. Bahçelerde duvar, çit ve bina kenarlarına dikilen gülhatmiler çok güzel durur.

İSTEKLERİ VE ÜRETİMİ

Bol güneşli ve sıcak ortamları seven gülhatmi bitkisi toprak yönünden fazla seçici değildir. Makul derecede suyla yetinir. Tohumuyla, gövde çelikleriyle ya da bitkinin kökünden bölünmesiyle kolayca çoğaltılır. Tohumla üretiminde ilkbahar mevsiminde, son donlardan 56 hafta önce sıcak yastıklara tohumları ekilir. Çimlenen ve gelişmeye başlayan gülhatmi bitkisi fideleri, havalar ve toprak 15 dereceye kadar ısındığında yetiştirileceği yere 3050′şer cm. aralıklarla dikilmek üzere şaşırtılır.



GODETYA’LAR
(Diğer adı: Godeçya)
Küpe çiçeğigiller familyasındandır. Anayurdu ABD’nin Kaliforniya eyaleti olan bu bitkilere bu ad, İsviçreli ünlü bitkibilimci C.H. Godet’in adından esinlenerek verilmiştir. Godetyalar, 3060 cm. kadar boylanabilen bir yıllık dayanıklı otsu bitkilerdir. Dikine uzayan sürgünleri ve gri yeşil renkli yaprak lan vardır. Godetia cinsi bitkilerin iki önemli türü bulunmaktadır. Bunlardan G.amoena daha çok boylanan, G.grandiflora ise bodur kalan türüdür. Godetyaların gelinciklerinkine benzeyen ama borumsu biçimli, 7,515 cm. genişlikteki gösterişli çiçekleri, ilkbaharın başından yaz sonlarına kadar açar. Bu çiçekler kırmızı, pembe, turuncu ya da lavanta mavisi renklerde olup ortaları,

sarı ve beyaz renklerde göz gibi lekelidir. Bahçelerdeki çiçek tarhlarına ayrı bir güzellik katan godetyalardan uzun boylu olanları makbul sayılan kesme çiçeklerdendir.

İSTEKLERİ VE ÜRETİMİ

Godetyalar bol güneşli ama serin ortamları; nemli, kum ve kil karışımı fazla bitek olmayan toprakları sever. Organik madde yönünden zengin olan bitek topraklarda godetyalar çiçek açmayı unutup bol bol yaprak üretirler. Tohumuyla üretilen godetyalar, ilkbaharda bahçedeki toprak işlenecek duruma gelir gelmez derince kazılıp tırmıklanan yere tohumları serpilerek ekilir ve üzerleri hafifçe kapatılır. Burada bitki kısa sürede çimlenip gelişmeye başlayınca fidelerden zayıf olanları sökülerek seyreltme yapılır. Godetya bitkisi, şaşırtılmaya hiç gelmez. Bu nedenle doğrudan doğruya bitkinin yetiştirileceği yere tohumları ekilmelidir. Boylan uzayan fidelere herekle destek verilmesi gerekir. Çiçek açması biten bitkiler sökülerek gözden çıkarılır. Godetyalar, yetiştirilmesi kolay ve bakımı zahmetsiz olan bitkilerdendir.



GLAYÖL’LER
(Diğer adı: Kuzgunkılıcı)
Süsengiller familyasındandır. Bilimsel adı olan Gladiolus sözcüğü, Latince’de küçük kılıç anlamına gelir. Türkçe’de Glayöl diye adlandırılan bu çokyıllık dayanıklı otsu ve yumrulu bitkinin Afrika, Asya ile Avrupa’nın ılıman yerlerinde yetişen 180 dolayında doğal ve kültür türü bulunmaktadır. Bitkinin 3060 cm. kadar boylanabilen yeşil renkli, kılıç gibi yassı ve sivri yapraklarının arasından 11,5 m’ye kadar uzayabilen çiçek sapları çıkar. Bu sapların bir yanında öbekler halinde dizili, yaz başlarından sonbaharın başına kadar açan huni ya da boru biçimli, gösterişli çiçekleri yer alır. Günümüzde glayöllerin doğal ve kültür türlerinde mavi dışında hemen her renkte

çiçekler açmakta, iki renkli çiçek açan bitkiler de görülmektedir. Glayöl bitkisi, gösterişli yaprak ve çiçekleriyle bahçelerdeki çiçek tarhları ve bordürlere pek yakışır. Ayrıca glayöller, kesme çiçek olarak sıkça kullanılan makbul bitkilerdendir.

İSTEKLERİ VE ÜRETİMİ

Glayöl bitkisi ılıman iklim kuşağında bol güneşli ortamları; süzek (suyu iyi akıntılı) sıradan bahçe toprağını sever. Ancak, yetiştirildiği toprak bitekse bitkiden çok daha iyi sonuç alınır. Glayöl bitkisi, çiçek açtığı yaz mevsimi boyunca bolca sulanmalıdır. Üretimi yumrularıyla yapılır. İlkbaharın ortalarında bahçe toprağı 1520′şer cm. aralıkla 1015 cm. kadar kazılıp ocaklar (çukurlar) açılır. Eğer toprak yaşsa bu ocakların altına bir tabaka dere kumu konur ve yumru buraya sokulup ocağın üzeri kapatılır. Böylece dikim işlemi tamamlanmış olur. Kışın toprakta kalan yumrular sürekli ıslanıp çürüyeceğinden, bitkinin çiçek açması bittikten 6 hafta sonra toprağı kazılıp yumruları çıkarılır. Kurulanıp temizlenen yumrular, serin ama don olayını yaşamayan bir yerde ertesi ilkbahardaki ekime kadar saklanır.



GELİNCİK
(Örnek bitki: İzlanda gelinciği)
Gelincikgiller familyasının örnek bitkilerinden olup bizim de buraya bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilmek üzere seçtiğimiz İzlanda gelinciğinin (P.nudicaule) anayurdu, adı geçen bu ülkedir. Ülkenin dağlık bölgelerinde bulunan ve 45-60 cm. kadar boylanabilen iki yıllık dayanıklı otsu bitkidir. Bu tür gelinciklerin yaprakları çok parçalı, yeşil ya da kimi zaman gri renkli olur. İlkbaharın sonlarından başlayıp yaz ortalarına kadar sürekli açan çiçekleri, birbirinin üzerine binen dört taçyaprağıyla yalınkat bazen de katmerli olup bir top formu meydana getirirler. Bu çiçekler bitkinin yapraklarının arasından uzayan saplarının ucunda yer alıp kızıl, kırmızı pembe, beyaz, sarı

ya da somon renginde; kimi zaman da bu renklerden ikisini birden taşıyarak bulundukları yerde çok hoş bir görüntü oluştururlar. Bitkinin çiçekleri bazen koyu bazen pastel tonlarda olabilir. İzlanda gelincikleri çok etkileyici görüntü verdikleri için çiçek tarhlarında grup bitkisi olarak yeğlendiği gibi kayalık bahçelerde, pencere önü ve verandalara konulan saksılarda da çok güzel dururlar.

İSTEKLERİ VE ÜRETİMİ

İzlanda gelinciği bol güneşli, aydınlık ve serin ortamları; fazla bitek olmayan ama süzek (suyu iyi akıntılı) toprakları sever. Yetiştirilmesi ve bakımı oldukça kolaydır. Üretimi tohumlarıyla yapılır. Genelde şaşır-tılmayı sevmeyen gelincik cinsi bitkiler arasında, ender de olsa bu işlemde başarı sağlanan tek tür budur. Tohumları bahçelerde doğrudan doğruya bitkinin yetiştirileceği yere ekilir. Ekim ayında ekilen tohumlarından gelişen bitkiler ertesi yılın mart ayında; ocak ayında ekilen tohumlar ise, o yılın mayıs ayında çiçek açarlar. Bu gelincik türünün tohumlarının ekildiği bahçe kış mevsiminde kar ve buzla kaplı olsa bile tohumlarının ekildiği toprağa malçlama yapılması gerekmez. Ve de ilkbaharın ilk belirtileri görülünce, İzlanda gelinciği bitkisi çimlenmeye ve hemen gelişmeye başlar.



GAZANYA’LAR
(Diğer adı: Hazine çiçeği)
Bileşikgiller familyasındandır. Adını Yunanlı bitkibilimci Gazan’dan alan bitkinin anayurdu Güney Afrika olup 24 doğal ve birçok kültür türü günümüzde dünyanın pek çok yeri ile ülkemizde yetiştirilmektedir. Türüne göre 1530 cm. kadar boylanabilen, bazı türleri çok yıllık oldukları halde tümüne bir yıllık işlemi uygulanan otsu bitkilerdir. Bitki tabanında genişçe bir rozet oluşturan ince uzun, şeridimsi biçimli yapraklarının üzeri koyu yeşil ve altı, yün görünüşlü, beyaz renklidir. Yapraklarının arasında uzayan oldukça sert sapların ucunda açan ve papatyaya benzer, gösterişli bileşik çiçekleri vardır. Bitki bu çiçeklerini

ilkbahardan başlayarak sonbahara kadar güneşli havalarda açar. Gazanyaların çiçekleri, akşam saat 5 ile sabah 9 arasında ve puslu ya da bulutlu havalarda bütün gün kapalı kalır. Çapı 15 cm. genişliğe kadar büyüyebilen gazanya çiçekleri turuncu, kızıl, pembe, beyaz, sarı, bronz ve altın renklerinde olur. Bitkinin bileşik çiçek tablasının dilsi çiçekleri, değişik renklerde lekeli ve çizgili de olabilir. Gazanyalar bahçelerde çiçek tarhlarını ve bordürleri süslediği gibi, evlerin balkonlarında plastik kutular içinde de çok güzel durur. Bitki, yaz boyunca, ilk donlar başlayana değin çiçekli kalır.

İSTEKLERİ VE ÜRETİMİ

Güneşli, ılık ve sıcak ama rüzgârlı ve havadar ortamları seven gazanyalar kumlu, killi, gevşek ve hafif topraklan yeğler. Makul düzeylerde sulanan bitki tohumlarıyla çoğaltılır. Çiçekçilerde tüpler içinde ilkbaharda satışa çıkarılan fidelerinin, bahçelere 2530′ar cm. aralıklarla dikilmesi için kesenkes ilkbahar mevsimindeki son donların bitmiş olması gerekir.



GAYARDİYA

Bileşikgiller familyasındandır. Anayurdu Kuzey Amerika olan Gayardiyalar, bir ya da çokyıllık bitkilerdir. Bu ad onlara, ünlü Fransız bitkibilimci Gaillard’ın ardından esinlenerek verilmiştir. Birçok doğal ve kültür türü bulunan gayardiyalardan doğal G. aristata türü, 60 cm. kadar boylanabilen çok yıllık dayanıklı bir otsu bitkidir. Dikine gelişen sürgünleri çok dallı ve ince yapılıdır. Gri -yeşil renkli ve çok parçalı yapraklarının kenarı düz veya dişlidir. Yaz başlarından sonbaharın ortalarına kadar tek ya da çiftli olarak bol sayıda açan bileşik çiçekleri, 5 cm. genişlikte çiçek tablası oluşturur. Bu tablanın dilsi çiçekleri krem,

altın sarısı, turuncu ya da kırmızı ama çoğu kez bu renklerin ikisini bir arada taşır ve pek gösterişli bir görüntü oluşturur. Gayardiyalar, bahçelerde tarh ve bordürlerde olduğu gibi pencere önü ve balkonlara konulan plastik kutularda da güzel dururlar. Ayrıca uzun saplan olan ve çok dayanan gayardiya bitkisi, makbul bir kesme çiçek sayılır.

İSTEKLERİ VE ÜRETİMİ

Gayardiya bitkisi, bol güneşli ortamlarda ve süzek (suyu iyi akıntılı) olmak koşuluyla sıradan bir bahçe toprağında bile iyi gelişir. Makul düzeylerde sulanan bitki çok sıcak havalara ve susuzluğa dayanabilir. Üretimi kolay ve bakımı zahmetsiz bir bitkidir. Üretimi tohumuyla, bitkinin kökten bölünmesi ya da yan sürgünleriyle yapılır. Tohumları kış sonunda sıcak yastıklara ekilir. Kısa sürede çimlenip gelişen fideleri, havalar ve toprak ısındığında bahçelerdeki yerlerine şaşırtılarak 20′şer cm. aralıklarla dikilir. Bir önceki yıldan toprakta kalan gayardiya kökleri ile yan sürgünleri de ilkbaharda sökülüp ısınan toprağa aynı aralıklarla dikilir.

Devamı Var
15.SAYFA

sağol

Görevimiz

saol